W rozumieniu powszechnie obowiązujących przepisów prawa pracy sobota nie jest dniem wolnym od pracy. Uwzględnianie jej w rozkładzie czasu pracy jest więc jak najbardziej dopuszczalne. Może się jednak stać takim dniem na mocy regulacji wewnątrzzakładowych bądź indywidualnych postanowień umowy o pracę. Wówczas zlecenie pracy w sobotę - bądź innym dniu wolnym z tytułu pięciodniowego tygodnia pracy - rodzi po stronie pracownika określone uprawnienia kompensacyjne. Bynajmniej nie finansowe. Pracodawca winien dążyć do zrekompensowania pracownikowi utraconego odpoczynku poprzez wskazanie innego dnia wolnego od pracy.
Sobota robocza wg grafiku
Rozkład czasu pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym musi uwzględniać m.in. zasadę przeciętnie pięciodniowego tygodnia pracy, wynikającą z art. 129 § 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (Dz. U. z 1998 r. nr 21, poz. 94 ze zm.). Przy czym podczas układania harmonogramu należy mieć na uwadze zakaz planowania pracy na dni uznane za wolne od pracy. Za takie zaś dni uznaje Kodeks pracy niedziele i święta określone w ustawie z dnia 18 stycznia 1951 r. o dniach wolnych od pracy (Dz. U. nr 4, poz. 28 ze zm.). Oczywiście prawo pracy przewiduje pewne wyjątki. Niektóre sektory nie mogą się obejść bez personelu nawet w największe święta państwowe czy religijne. Ponadto planowa praca w niedziele i święta może wynikać z samej swej organizacji (praca zmianowa) lub systemu czasu pracy (np. weekendowy). Są to jednak przypadki ściśle określone przez przepisy prawa.
Pozostałe dni kalendarzowe pozostają do dyspozycji pracodawcy. Wśród nich także sobota, która choć w znacznej ilości zakładów pracy wskazana jako dzień wolny, wcale takim dniem być nie musi. Równie dobrze może to być poniedziałek, wtorek lub inny dzień tygodnia, bądź nawet różne dni, w zależności od potrzeb pracodawcy lub systemu albo rozkładu czasu pracy znajdującego zastosowanie w danym przypadku. Pracodawca winien jednak pamiętać o zasadzie przeciętnie pięciodniowego tygodnia pracy oraz obowiązujących okresach odpoczynku dobowego oraz tygodniowego.
Jaką formę opodatkowania wybrać?
Własna działalność gospodarcza a podatki
Założyłeś własną firmę? Kolejnym krokiem w jest wybór sposobu rozliczania się ze skarbówką z tytułu osiąganych dochodów. Odpowiednia formy opodatkowania, dopasowana do potrzeb przedsiębiorcy, niesie ze sobą korzyści finansowe. Warto o nich wiedzieć!
Pobierz e-booka zostawiając zgody, albo zapłać 20 zł
Masz pytanie? Napisz na marketing@bankier.pl
Za pracę w sobotę zaplanowaną w opisany sposób, nienaruszającą norm czasu pracy, pracownikowi nie przysługuje żadne dodatkowe wynagrodzenie. Dni wolne z tytułu przeciętnie pięciodniowego tygodnia pracy wypadają po prostu w innych dniach kalendarzowych.
Sobota przepracowana poza planem
W razie:
- konieczności prowadzenia akcji ratowniczej w celu ochrony życia lub zdrowia ludzkiego, ochrony mienia lub środowiska albo usunięcia awarii,
- szczególnych potrzeb pracodawcy,
pracodawca może wydać pracownikowi polecenie pracy w sobotę bądź innym dniu dla niego wolnym z tytułu przeciętnie pięciodniowego tygodnia roboczego. Taką pracę należy zrekompensować innym dniem wolnym od pracy (art. 1513 K.p.). Jego termin powinien być uzgodniony z pracownikiem i przypadać w tym samym okresie rozliczeniowym.
Omawiane rozwiązanie zostało wprowadzone nowelizacją Kodeksu pracy z listopada 2003 r. i obowiązuje od 1 stycznia 2004 r. Co do zasady, nie przewiduje pieniężnego rekompensowania pracy w dniu dla pracownika wolnym. Niemniej jednak w praktyce może się zdarzyć, że „oddanie” nadpracowanego dnia w naturze jest niemożliwe. Będzie tak np. gdy przepracowana sobota, która zgodnie z harmonogramem miała być dla pracownika dniem wolnym od pracy, jest ostatnim dniem okresu rozliczeniowego. Także w razie absencji chorobowej pracownika przypadającej bezpośrednio po przepracowanym dniu wolnym. Ponadto mogą wystąpić trudności na etapie porozumienia stron w kwestii terminu wykorzystania przedmiotowego dnia. Jak już wspominaliśmy ustawodawca nałożył bowiem na pracodawcę obowiązek uzgodnienia z pracownikiem terminu zamiennego dnia wolnego. Brak porozumienia może zatem skutecznie uniemożliwiać realizację przywołanej zasady. Wówczas - na wypadek przekroczenia przeciętnej tygodniowej normy czasu pracy - obok normalnego wynagrodzenia, pracownikowi przysługuje 100% dodatek.
Pełne omówienie interesującej nas kwestii wymaga poruszenia co najmniej dwóch jeszcze sytuacji. Pierwsza z nich to przepracowanie w dniu wolnym mniejszej liczby godzin niż ma to miejsce w normalnym dniu dla pracownika roboczym. Otóż ustawodawca określił to jednoznacznie: pracownikowi, który wykonywał pracę w dniu wolnym (…) przysługuje w zamian inny dzień wolny. Już zatem przepracowanie jednej tylko godziny (bądź nawet mniejszej ilości czasu) daje pracownikowi prawo do innego dnia wolnego. Powyższe nie powinno mieć negatywnego wpływu na wynagrodzenie pracownika.
W razie zaistnienia odwrotnej sytuacji - pracy w dniu wolnym w wymiarze przekraczającym dobową normę czasu pracy - pracownik powinien otrzymać obok normalnego wynagrodzenia, 50% dodatek za każdą godzinę takiego przekroczenia (100% tylko wówczas, gdy praca ta przypadnie w porze nocnej). Dlaczego tylko 50%? Dodatki 100% przysługują wyłącznie za pracę:
- w nocy (niezależnie od rodzaju dnia, w którym występuje),
- w niedziele i święta niebędące dla pracownika dniami pracy, zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy,
- w dniu wolnym od pracy udzielonym pracownikowi w zamian za pracę w niedzielę lub w święto, zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy,
a także za każdą godzinę pracy nadliczbowej z tytułu przekroczenia przeciętnej tygodniowej normy czasu pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym. Dodatek 100% przysługuje również - w określonych w przepisach sytuacjach - za pracę w niedzielę lub święto.
Gazeta Podatkowa Nr 343 z dnia 2007-04-23
![Sprzedaż aut w pogoni za rekordem. Te modele królują w salonach, a te tracą klientów [TOP10]](https://www.bankier.pl/moto/wp-content/uploads/2024/05/shutterstock_1159354756-200x113.jpg)
